Aansluiting audio stekkers

Categorieën

1. Basis: Gebalanceerd vs. Ongebalanceerd

Ongebalanceerd signaal

Geleiders: 2 draden → Signaal (hot) + Aarde (shield/ground)
Veelvoorkomende stekkers:
- RCA (tulp) – vaak rood/wit voor stereo
- TS (jack) – Tip = signaal, Sleeve = aarde
Eigenschappen:
- Goedkoop, simpel
- Gevoelig voor storing (ruis/brom) bij langere kabels
- Aanbevolen max. kabellengte: ± 5-6 meter

Gebalanceerd signaal

Geleiders: 3 draden → Hot (+), Cold (−), Aarde
Veelvoorkomende stekkers:
- XLR (3-polig)
- TRS (jack) – Tip = +, Ring = −, Sleeve = aarde
Eigenschappen:
- Duurder, maar storingsonderdrukkend
- Kan lange kabels aan (> 50 m) zonder veel ruis
- Cold-draad is geen "min", maar een fase-omgekeerde kopie van Hot

2. Hoe werkt storingsonderdrukking bij gebalanceerd?

Beide signaaldraden (+ en −) dragen hetzelfde geluid, maar in tegenfase.
Eventuele storing (ruis, brom) komt op beide draden in fase binnen.
De ingang keert het −-signaal om en telt het bij + op:
- Geluid wordt dubbel zo sterk (want nu in fase).
- Storing valt weg (want nu tegenfase → uitwissen).

3. Aansluitingen in de praktijk

Stekker	Gebalanceerd?	Pinbezetting
XLR (male/female)	Ja	Pin 1 = aarde, Pin 2 = hot (+), Pin 3 = cold (−)
TRS 6,3 mm jack	Ja	Tip = hot (+), Ring = cold (−), Sleeve = aarde
TS 6,3 mm jack	Nee	Tip = signaal, Sleeve = aarde
RCA	Nee	Midden = signaal, Buitenring = aarde

4. Wat gebeurt er als je gebalanceerd op ongebalanceerd aansluit?

Scenario A – Gebalanceerde uitgang → Ongebalanceerde ingang

Meest gebruikelijke: XLR/TRS naar RCA/TS.
Oplossing: Verbind Hot (+) met signaal, verbind aarde met shield, en verbind Cold (−) meestal met aarde óf laat los, afhankelijk van ontwerp.
Gevolg:
- Signaal wordt enkelzijdig gebruikt → storingsonderdrukking weg
- Niveau kan iets lager zijn (ongeveer −6 dB) bij sommige apparatuur
- Bij sommige actieve uitgangen kan verkeerd doorverbinden brom of zelfs schade veroorzaken (zelden, maar mogelijk als je Cold kortsluit met aarde bij een gevoelige driver)

Scenario B – Ongebalanceerde uitgang → Gebalanceerde ingang

Sluit gewoon aan op Hot (+) en aarde.
De Cold-ingang ziet niets, werkt gewoon als "nul".
Geen storingsonderdrukking omdat er maar één signaal is.

5. Schematische aansluiting

XLR (male) → RCA:

XLR pin 1 (aarde)  → RCA buitenring XLR pin 2 (hot)    → RCA middenpin XLR pin 3 (cold)   → verbinden met pin 1 óf los laten (afhankelijk van bron)

TRS jack → TS jack:

Tip (hot)   → Tip (signaal) Ring (cold) → verbinden met Sleeve (aarde) bij bronkant Sleeve      → Sleeve (aarde)

Praktische tips

Voor lange kabels tussen mengtafel en versterker altijd gebalanceerd houden.
Alleen omzetten naar ongebalanceerd op de laatste meters voor de ongebalanceerde apparatuur.
Gebruik liever kant-en-klare DI-boxen of gebalanceerd–ongebalanceerd converters bij complexe setups.

6. Speakon

Beschrijving:

Type: Speciaal ontworpen voor luidsprekers, hoog vermogen.
Kenmerken: Speakon-stekkers zijn robuust, vergrendelbaar en ondersteunen hoge stromen. Ze hebben meestal 2, 4, of 8 polen.
Toepassing: Professionele luidsprekers, versterkers, en PA-systemen.
Pinnen (voor 2-polige Speakon):
- Pin 1+: Positief signaal
- Pin 1-: Negatief signaal (of aarde)
Voordelen: Veilig, betrouwbaar voor hoge vermogens, voorkomt verkeerde aansluitingen.

Aansluitschema (tekstueel):

Speakon (2-polig):

Pin 1+ ---- Positief signaal

Pin 1- ---- Negatief signaal (of aarde)

Speakon (4-polig, voorbeeld):

Pin 1+ ---- Positief signaal (kanaal 1)

Pin 1- ---- Negatief signaal (kanaal 1)

Pin 2+ ---- Positief signaal (kanaal 2)

Pin 2- ---- Negatief signaal (kanaal 2)

Beschrijving voor afbeelding:
Zoek naar een afbeelding van een Speakon-stekker, die eruitziet als een ronde connector met een draaivergrendeling en meerdere pinnen binnenin (meestal 2 of 4). De connector is vaak blauw of zwart.